جایگاه کشت‌های دوم در اقتصاد نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان دشت‌سر آمل)

  در شرایط فعلی، کشاورزی مهم‌ترین فعالیت اقتصادی در اغلب روستاهای ایران بوده و لازم است به عنوان محور برنامه‌های توسعه قرار گیرد. بخش کشاورزی علاوه بر تأمین نیازهای مصرفی جمعیت، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد و غیره نقش اساسی در اقتصاد خانوارهای روستایی دارد. در نواحی روستایی که فعالیت غالب آن‌ها کشت محصولات زراعی است، بررسی نقش فعالیت‌های مکمل اقتصادی می‌تواند حائز اهمیت باشد. هدف از این تحقیق بررسی نقش و جایگاه کشت‌های دوم در اقتصاد خانوارهای روستایی در بین شالی‌کاران منطقه‌ی دشت‌سر آمل بوده است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است که برای گردآوری اطلاعات از روش‌های میدانی (پرسشنامه) کمک گرفته شده و بر اساس آن علاوه بر شوراها و دهیاران 40 روستای مورد مطالعه، از 354 خانوار روستایی نمونه پرسشگری به عمل آمده است. نتایج نشان می‌دهد که ظهور کشت‌های دوم در نواحی روستایی مورد مطالعه از سه دهه‌ی قبل شروع شده، امّا در دهه‌ی 1380 روند فزاینده‌ای به خود گرفته است، به نحوی که میزان گرایش روستاییان به کشت‌های دوم در بین 4/41 درصد پاسخگویان، زیاد و خیلی زیاد است. علاوه بر این سهم کشت‌های دوم در اقتصاد خانوارهای روستایی از نظر حجم درآمد خالص 5/37 درصد و از نظر حجم درآمدزایی کل برابر 3/21 درصد برآورد شده است . بنابراین ، ضریب درآمدزایی کشت‌های دوم نمونه تا 15/3 برابر نسبت به کشت غالب برنج می‌رسد. با توجه به یافته‌های پژوهش، راهکارهایی از قبیل ایجاد کارخانه‌ی بسته‌بندی سبزیجات، راه‌اندازی کارخانه‌های سبزی خشک‌کنی، استفاده‌های از بذرهای اصلاح شده و پر محصول و غیره پیشنهاد شده است.